Bàn về sự di cư của các dòng họ Phạm ở thế kỷ 14 và thế kỷ 15

(Bản nháp)

Đầu thế kỷ 14, nhà Trần đương thịnh, dân cư vì thế sinh sôi phát triển về những mảnh đất xưa kia thường hay tranh chấp.
Cuối thế kỷ 14 là giai đoạn nhà Trần suy vong, Chiêm Thành nhiều lần đem quân đánh vào Thăng Long. Vùng Hoan Diễn thường xuyên bị giặc quấy phá. Nhiều lần nhà Trần xuất quân bình Chiêm, có một số lần thắng lợi nhưng thất bại cũng không ít. Lửa nhà Trần bị Hồ Quý Ly dập tắt, khi quân Minh xâm lược bùng lên ánh lửa Hậu Trần ở vùng Nghệ An và phía trong.
Khởi nghĩa Lam Sơn kéo hào kiệt về Thanh Hóa, Nghệ An rồi đến khi thắng lợi lại tản ra khắp vùng châu thổ sông Hồng.
Cuối thế kỷ 15 là giai đoạn bình Chiêm đến quá Thăng Hoa (Quảng Ngãi ngày nay), lúc này nhiều dòng họ Nam tiến. Gần hai thế kỷ này đánh dấu sự di cư của nhiều dòng họ.
Đa số các dòng họ lâu đời chỉ ghi được gia phả liên tục từ khi ông tổ về nơi định cư mới vào thời này. Sự hủy diệt của chiến tranh, đặc biệt là sự tàn bạo của giặc Minh khiến cho hầu như toàn bộ thư tịch của Đại Việt bị xóa sổ. Do đó, tìm được dòng họ nào có gia phả ghi chép liên tục vượt qua thời này là vô cùng hiếm hoi.

1. Sự định cư vào phía trong của các dòng họ có các vị quan họ Phạm
2. Sự chuyển cư tránh sự quấy phá của Chiêm Thành từ phía trong ra Bắc
3. Sự phiêu tán của các dòng họ thân cận nhà Trần
4. Sự định cư của một số dòng họ thân nhà Hồ
5. Sự phiêu bạt của các dòng họ khi quân Minh xâm lược
6. Anh hùng tụ nghĩa về Lam Sơn,
7. Bình Ngô xong các dòng họ trở về cố hương, các dòng họ gốc xứ Thanh ra Bắc
8. Các dòng họ theo các tướng lĩnh bình Chiêm, khai khẩn đất mới xứ Quảng ngày nay